قوی ترین وسیله برای سلوک در صراط مستقیم / توصیه‌های آقا

پایگاه اطلاع‌رسانی KHAMENEI.IR در ایام ماه مبارک رمضان، به صورت روزانه توصیه‌های کاربردی رهبر انقلاب درباره نماز، نهج‌البلاغه، قرآن و معنویت که در بیاناتشان به آن پرداخته‌اند را به ترتیب در سه دهه ایام ماه مبارک رمضان منتشر می‌نماید.

 

اگر بر ملتى، بر کشورى، بر هیأت حاکمه‌اى، بر فردى، شهوات غالب شد، خشونت ناشى از حیوانیت غالب شد، حرص غالب شد، دنیادارى و دنیاطلبى غالب شد، این ظلمات است؛ حرکت ظلمانى است، جهت ظلمانى است، هدف هم ظلمات است. اگر نه، معنویت غالب شد، دین غالب شد، انسانیت غالب شد، فضائل اخلاقى غالب شد، خیرخواهى غالب شد، صدق و راستى غالب شد، این میشود نورانیت. اسلام و قرآن، ما را به این دعوت میکنند. خداى متعال و ملائکه‌ى او ما را براى این تجهیز میکنند که از آن ظلمات خلاص کنند و ما را وارد این وادى نور کنند. ذکر خدا را بکنید؛ این هم علت و دلیلش.

حالا این ذکر و یاد الهى، مراحلى دارد. ما، آدمها همه در یک حد و در یک مرحله که نیستیم؛ رتبه‌ى ماها مختلف است. بعضیها از لحاظ روحى در درجات بالا هستند؛ مثل اولیاء و انبیاء و صالحین و اهل دل و اهل معنا. بعضى هم هستند مثل امثال بنده و ماها که به آن سطوح دسترسى ندارند؛ بعضى‌مان خبر هم نداریم از آنچه که در آن سطوح هست. براى همه‌ى ما ذکر هست - هم براى آنها هست، هم براى ما هست - ذکر براى آنها، همانى است که در روایت از امیرالمؤمنین (علیه‌الصّلاةوالسّلام) است که فرمود: «الذّکر مجالسة المحبوب»؛ ذکر همنشینى با محبوب است. این، براى اولیاست. لذت ذکر براى آنها لذت همنشینى است. امیرالمؤمنین (سلام‌اللَّه‌علیه) در یک روایت دیگر میفرماید؛ «الذّکر لذّة المحبّین»؛ ذکر لذت عاشقان و محبان است. خوب، این مال آنهاست.

خوش به حال شماها اگر چنانچه در برخى حالات شبانه‌روز - بخصوص در این روزها و در این شبها - جرقه‌اى، پرتوى از این حالت در زندگى شما بدرخشد؛ گاهى ممکن است پیش بیاید. البته مال آنها دائمى است. «خوشا آنانکه دائم در نمازند»؛ این مال آنهاست، لکن کسانى که در رتبه‌هاى پایین‌تر هم هستند، گاهى ممکن است جرقه‌اى بزند؛ باید اینها را قدر دانست. این حالا یک مرحله‌ى از ذکر است که مال محبین است؛ مال اهل دل است، لکن براى ما هم که در آن مرحله نیستیم، ذکر فوائد عجیبى دارد که حالا من آنچه را که در اینجا یادداشت کرده‌ام، عرض میکنم: «دفع انگیزه‌هاى ماده گرایانه و هوسرانیهاى گمراه‌کننده».

ذکر مثل مدافعى است که درمقابل هجوم این هوسها، ما را و دل ما را محافظت میکند. دل خیلى آسیب‌پذیر است. ما دلمان، روحمان خیلى آسیب‌پذیر است. در مقابل چیزهائى تحت تأثیر قرار میگیریم؛ دل مجذوب به جاذبه‌هاى گوناگونى میشود. اگر بخواهیم دل - که جاى خداست، جایگاه خداست. رفیعترین مرتبه در وجود انسان، دل انسان است؛ یعنى همان باطن و حقیقت وجودى انسان - سالم و پاکیزه بماند، مدافعى لازم است؛ این مدافع ذکر است. ذکر نمیگذارد که دل دستخوش تهاجم بى‌امان هوسهاى گوناگون شود و از دست برود. ذکر دل را نگه میدارد که در فساد و در جاذبه‌هاى گمراه‌کننده غرق نشود.

در همین رابطه من روایتى را دیدم که خیلى پرمعناست؛ میفرماید: «الذّاکر فى الغافلین کالمقاتل فى الفارّین». در میدان جنگ، یک رزمنده را مى‌بینید که دفاع میکند، ایستادگى میکند و از همه‌ى امکاناتش براى ضربه زدن به دشمن و جلوى تهاجم دشمن را گرفتن، استفاده میکند؛ اما رزمنده‌ى دیگر هم ممکن است باشد که بگریزد؛ طاقت تحمل از دست بدهد و از مقابل دشمن بگریزد. میفرماید: ذاکر در میان جمعِ غافل مثل همان سرباز رزمنده‌ى ایستادگى‌کننده است در میان کسانى که دارند فرار مى‌کنند. ببینید این تشبیه و تنظیر به همین لحاظ است؛ چون او دارد در مقابل تهاجم بیگانه دفاع و ایستادگى میکند، ذکر شما هم دارد ایستادگى میکند؛ دارد از مرز دفاع میکند؛ از مرز دل شما دارد دفاع میکند.

لذاست که شما در آیه‌ى شریفه‌ى قرآن که جزو آیات جهاد است، مى‌بینید که میفرماید: «اذا لقیتم فئة فاثبتوا و اذکروا اللَّه کثیرا»؛ در میدان جهاد وقتى در مقابل تهاجم دشمن قرار گرفتید، ایستادگى کنید و ذکر کثیر خدا بکنید. «اثبتوا و اذکروا اللَّه کثیرا»؛ ثبات قدم به خرج بدهید، ایستادگى کنید و ذکر خدا کنید. این ذکر خدا آنجا هم به درد میخورد. «لعلّکم تفلحون»؛ که این وسیله‌اى است براى اینکه شما به فلاح و کامیابى دست پیدا کنید. ذکر خدا؛ چرا؟ چون این ذکر، دل را قرص میکند. دل که قرص شد، دل که ثبات پیدا کرد، قدم هم ثبات پیدا میکند. در میدان جنگ اینجورى است. میدان جنگ قبل از آن که پاهاى ما، که سست‌عنصر هستیم، به طرف عقب جبهه مشغول دویدن و فرار شود، دل ما فرار کرده. این دل ماست که جسم ما را به فرار وادار میکند؛ و الّا اگر دل ایستاده باشد، جسم مى‌ایستد.

در همه‌ى میدانهاى جنگ - هم میدان جنگ نظامى، هم میدان جنگ سیاسى، هم میدان جنگ اقتصادى، هم میدان جنگ تبلیغاتى - ذکر خدا کنید که این ذکر خدا موجب فلاح و کامیابى شماست. ذکر خدا پشتوانه‌ى ثبات قدم است.

بنابراین ذکر موجب میشود که ما بتوانیم در آن صراط مستقیم سلوک کنیم؛ پیش برویم. آن هدفى که ترسیم کردیم براى خودمان به عنوان مؤمن، به عنوان مسلمان، به عنوان پیرو یک مکتب مترقى، به عنوان کسانى که انگیزه داریم براى برپا داشتن این بناى رفیعى که خبر از شکوفائى تمدن اسلامى در آینده و در قرون آینده میدهد، احتیاج داریم به ذکر خدا تا بتوانیم در این جاده حرکت کنیم. ۱۳۸۶/۰۶/۳۱

برگرفته از: فرهنگ نیوز،